کد مطلب:26457 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:42

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

هر موجودي آفرينندهاي دارد. آيا خدا نبايد آفرينندهاي داشته باشد؟ دين خدا چگونه به وجود آمده است؟

جمله هر موجودي آفرينندهاي دارد، صحيح نيست و جمله صحيح اين است كه هر پديده يا هر موجود نيازمند و يا هر موجودي كه نبوده و بعد به وجود آمده است، نيازمند به علت دارد. هنگامي كه جمله تصحيح شود، رسيدن به پاسخ آسان خواهد بود.

سئوال مذكور از اين جا ناشي شده كه پرسشگر فرض كرده زماني بوده كه خدا در آن وجود نداشته، بعد به وجود آمده است. از اين رو ميپرسد: اگر هر موجودي آفرينندهاي دارد، پس خدا چگونه به وجود آمده يا علت وجودش چيست!

در اين حال، باز سؤال تكرار خواهد شد: آن چيزي كه علت وجود خدا شده چگونه به وجود آمده و علت آن چيست؟

هنگامي كه علت آن علت را شناختيد، آيا براي علت جديد (كه به وجود آمده) دنبال علت ديگري نميگرديد؟

اين سؤال در نهايت بايد به جايي ختم شود، زيرا سلسله علتها نميتواند تا بي نهايت ادامه يابد و بايد حتماً موجودي باشد كه ازلي باشد و علت نداشته باشد وگرنه هيچ چيز نميتوانست تحقق يابد.

به عبارت ديگر: معنا ندارد كه بگوييم خداوند نبوده و بعد به وجود آمده تا نياز به علت داشته باشد.

پس از ديدگاه فلاسفه و متكلمان اسلامي جمله (علماي علم عقايد) هر چيزي يا هر موجودي علت ميخواهد تعبير صحيحي نيست، يعني صرف شيئيت و موجوديت را نميتواند ملاك نيازمندي به علت باشد، بلكه آن چه كه ميتواند ملاك نيازمندي به علت باشد، نياز و احتياج و نقص است اما چون خدا مبرّا از هرگونه نقص و نياز و احتياج است، سئوال از آفريننده و چگونگي آفرينش وي بي مورد است.

برخي ديگر از انديشمندان و متفكران اسلامي اين پرسش را از راه ديگري پاسخ دادهاند.

آنان ميگويند: هر چيزي كه مسبوق به عدم بوده و پيشينه نيستي داشته، براي اين كه لباس وجود پيدا كند، نيازمند به علت است و چون خدا پيشينه نيستي ندارد، ازلي است، همان گونه كه ابدي است. نميتوان در موردش سئوال از آفريننده و چگونگي آفرينش نمود، زيرا آفريننده زمان و مكان و هر چيزي است و هيچ زماني نبود، كه او نباشد، تا جهت هستي يافتن نياز به هستي آفرين داشته باشد.

ميتوانيد جهت اطلاع بيشتر به كتاب آفريدگار جهان آيت الله مكارم شيرازي، و كتاب علل گرايش به ماديگري شهيد مطهري بحث ريشه نيازمندي اشيا به علت و پاورقي آن شهيد به ج سوم، اصول فلسفه، مقاله نهم، ص 186 مراجعه كنيد.